Workshops

Natuurlijk organiseren we workshops als een praktische methode met als doel belangstellenden in contact te brengen met Heartfulness. Maar tegelijk is al hetgeen we bij dat organiseren en uitvoeren van een dergelijke workshop in onszelf en bij elkaar tegenkomen een continue workshop in Heartfulness van en voor onszelf. En nog een stap verder, in feite is ons hele leven niet meer of minder dan een voortdurende workshop Heartfulness. De concrete workshop voor belangstellenden mag een begin en een einde hebben, de spirituele workshop kent geen duidelijk begin en al helemaal geen einde. Voor ons niet en voor de belangstellenden al evenmin.

We zijn allemaal ooit met onze eigen ‘redenen’ aan Sahaj Marg begonnen. Die ‘redenen’ kunnen net zo uiteenlopen als de ‘redenen’ waarom er nu mensen naar een workshop komen. Die ‘redenen’ zijn niet meer of minder dan een persoonlijke manifestatie van de hoogst individuele geschiedenis die ieder van ons met zich meedraagt en dus meebrengt. Een persoonlijke manifestatie van een veel dieper liggend verlangen dan de ‘reden’ waarom we mediteren. Een dieper verlangen dat ons allen met elkaar verbindt. 

Als we bij het organiseren van een workshop Heartfulness struikelen over de meer oppervlakkige manifestaties van onze individuele verschillen, rijst de vraag of we überhaupt in staat zijn een workshop Heartfulness voor anderen te organiseren. Onze eigen innerlijke workshop gaat vooraf en loopt parallel met de workshop die we concreet willen organiseren.

Dit is wat mij betreft geen theoretisch verhaal. Ik hoef maar te kijken naar hoeveel tijd, geduld, wederzijdse acceptatie van verschillen en liefde er in onze voorbereiding is gaan zitten, om te weten dat Heartfulness begint met onze eigen workshop. Een workshop die de gelijkwaardigheid belangrijker maakt dan de ogenschijnlijke verschillen. Als we dat met elkaar niet goed kunnen hanteren, wat mogen we dan van een workshop voor anderen verwachten?

Voor mij is een workshop Heartfulness dus een workshop in een workshop. Een dynamisch proces van een paar uur, binnen een al even dynamisch proces van onze eigen en gezamenlijke ontwikkeling. Elke roep om vaste procedures, werkwijzen, formats, en ga zo maar door, benader ik met groot wantrouwen omdat ze uit hun aard de dynamiek van het proces zullen bevriezen in nieuwe regels en richtlijnen die slechts tot gevolg zullen hebben dat de Meester zich op enig moment gedwongen ziet een volgende shocktherapie toe te passen.

Natuurlijk moet er een draaiboek zijn. Maar dat draaiboek moet alle ruimte laten voor de diversiteit van de belangstellenden die in elke workshop weer anders zal zijn. En dat draaiboek moet constant meelopen met onze eigen ervaringen, met onze eigen ontwikkeling en met veranderende tijden. Zoals Kamlesh het laatst treffend zei, hij ziet ons liever als een beweging dan als een organisatie. Sahaj Marg wil een spirituele beweging zijn die recht doet aan de dynamiek van voortdurende verandering. En terecht, want het grootste gevaar voor een spirituele beweging ligt misschien wel in het risico dat we er gaandeweg toch weer een religie van weten te maken.

Een draaiboek kan dus niet veel meer zijn dan een raamwerk waarbinnen maximale ruimte zit. Ruimte om de individuele talenten van de organisatoren tot bloei te laten komen en ruimte om maximaal te kunnen inspelen op het hier en nu van de deelnemers aan de workshop. Dat vereist een veel groter en ook ander repertoire dan de vraag naar regels en richtlijnen ooit kan beantwoorden.

De vraag is ook niet zozeer hoeveel nieuwe abhyasi’s we kunnen introduceren, maar hoe we ieders dieper liggende verlangen kunnen raken, koesteren en helpen ontwikkelen. En dat betekent – wederom – dat we meer oog en hart hebben voor de ander, dan voor onze eigen ingesleten opvattingen en overtuigingen. Hoe kun je in godsnaam steggelen over de beste aanpak van Heartfulness zonder onbedaarlijk in de lach te schieten?

Wat voor het draaiboek geldt, geldt voor alle middelen die we ontwikkelen om een workshop vorm te geven. Elke uitnodiging, elke mail, elk affiche, elke toelichting, elke gehanteerde methode, moet mee kunnen groeien binnen de ruimte die Kamlesh ons gegeven heeft. Van die ruimte heb ik tot nu toe nog geen enkele hinderlijke beperking ervaren. Het was vooral mijn eigen innerlijke ruimte die geschoond moet worden en zoveel voorbereidend werk vergt. 

Heartfulness is wat mij betreft minstens evenveel een leerproces voor ons, als een aanbod naar ‘buiten’.